De nieuwe Zalmnorm
Zondag was het echt lenteweer. Oké, er was een frisse wind, maar met een legging over de fietsbroek en een jasje aan kon ik heerlijk een stukje van zo'n zestig kilometer wegtrappen. Zoals gewoonlijk nam ik een pilsje op het plein bij het stadhuis in Delft. Dan ben ik al bijna thuis. Zo achter een scherm en in het zonnetje was het prima uit te houden.
Ik zat nog maar net en had nog niet eens besteld of mijn aandacht werd getrokken door een gesprek tussen twee mannen aan een tafeltje schuin achter me.
'Het is weer echt Nederland. Het land van de opgestoken vingertjes. God, kerel, wat een zielige figuren wonen hier toch.' Ik keek onopvallend de kant van het gesprek op en zag twee mannen van middelbare leeftijd. Ze hadden allebei een bijna geheel kaal hoofd, kleine ronde brilletjes op hun neuzen en ze droegen lange zwarte jassen. Ik kende dat soort types. Het zijn ofwel consultants, ofwel bankiers, ofwel accountants, in ieder geval zijn het meestal mannen die werkzaam zijn in de financiële sector. Ik was dus best nieuwsgierig wat ze te vertellen hadden.
'Ik vond dat Zalm het heel goed heeft uitgelegd op tv. Het is allemaal ruim binnen de wet. De Tweede Kamer heeft het nota bene zelf goedgekeurd in 2012. Dan moet je nu niet gaan zeuren. Mensen hebben geen idee hoe het is als je op zo'n positie zit. Je uitgavenpatroon is heel anders dan dat van een gewone werknemer. Dat kan gewoon niet anders. Je zakenpartners en vrienden zijn op de golfclub te vinden, dus moet jij ook wel. Je bent haast verplicht om in een dure kar te rijden en je kunt ook niet zomaar een goedkoop rijtjeshuis kopen, want dan kijkt men in die wereld op je neer. Dus moet je ook weer een tuinman en personeel voor in de keuken en de schoonmaak in dienst nemen. Om maar niet te spreken van een chauffeur omdat jouw werk al begint als je opstaat en pas afgelopen is als je naar bed gaat. Je vrouw heeft ook zo haar eigen dure omgeving. Die kan niet in een joggingpak even een halfuurtje door de tuin joggen en al die sherryvisites gaan ook in de papieren lopen op het laatst. En ga zo maar door. Dat kon nog wel toen ze die bonussen hadden, maar die zijn nu ineens weg. Dan zit je toch mooi aan de grond.' Ik wist niet wat ik hoorde. Je zou haast nog geloven dat de man gelijk had.
Misschien heeft hij vanuit zijn visie ook echt gelijk. Dit zijn mensen die alles met rationele oogkleppen op bekijken. Rationeel gezien klopt het verhaal van Gerrit Zalm natuurlijk. De bankiers hadden een bonus. Die is afgeschaft, maar bij wet is vastgelegd dat ze uiterlijk 20% salarisverhoging als compensatie mogen krijgen. Ze krijgen bijna zeventien procent en dus blijven ze keurig binnen de norm. Wettelijk en juridisch is er geen speld tussen te krijgen. Volgens Gerrit Zalm krijgen ze de salarisverhoging terecht omdat ze nu die bonussen missen. Het is dus een compensatie.
Hoezo bonussen? Een bonus moet aan twee criteria voldoen: hij moet worden betaald uit de winst van een bedrijf en de gestelde doelen moeten zijn gehaald.
Als een economische crisis tot de gestelde doelen behoorde, dan waren de bonussen zeer zeker verdiend geweest, want dat doel was ruim gehaald. De top van de bank had het zo 'goed' gedaan dat de bank in 2009 moest worden gered door de Nederlandse Staat. Door ons dus. Sinds die tijd zijn er meer dan 7000 medewerkers afgevloeid en hebben de meeste medewerkers die nog wel werkzaam waren geen loonsverhoging gehad. 'Dat was nodig', zal Gerrit Zalm ongetwijfeld zeggen. Inderdaad, er waren minder filialen nodig omdat mensen meer via internet bankieren. Rationeel gezien en met de bril van de bankier op is er geen speld tussen te krijgen.
Het gaat echter niet om wat rationeel juist is in de wereld van Gerrit Zalm.
De crisis die door de banken is veroorzaakt is nog lang niet voorbij. We krabbelen lichtjes uit het dal, maar dat is zeker niet te danken aan de banken. In 2014 heeft ABN AMRO de tarieven voor zakelijke klanten nog flink verhoogd. Soms met meer dan 60%. Dat gaat ten koste van het midden- en kleinbedrijf. De rente die spaarders ontvangen stelt geen fuck meer voor. De hoogste rente op je spaarrekening die je kunt krijgen is 1.45% bij de Kinder Toekomst Spaarrekening. Daar kun je dus niet eens lekker van gaan investeren in de BV Nederland.
En dan is er nog het moreel besef. Gerrit Zalm en zijn vrienden kunnen rationeel de salarisverhogingen dan wel verdedigen, maar ze tonen daarmee aan dat ze geen enkel empathisch vermogen hebben. Hun geest is star gericht op geld en winst. Ze kunnen zich niet indenken dat mensen het niet pikken dat de grote graaiers die de crisis hebben veroorzaakt nu een ton extra salaris krijgen omdat de bonussen zijn afgeschaft. De mensen hebben er geen boodschap aan dat er een hoger salaris is beloofd toen deze mensen in 2009 zijn aangenomen. Die snappen terecht helemaal niet waarom er een compensatie moet komen voor bonussen die totaal niet verdiend waren omdat er een zooitje van was gemaakt.
Mensen pikken het ook niet dat de top van een bank wel een vette salarisverhoging van 16.67% vangt en de gewone medewerkers 0%. Natuurlijk is een verhoging van 3% voor de gewone medewerker veel meer dan die zes ton, maar het gaat om het principe. De bank is met staatsgeld overeind gehouden en veel Nederlanders moeten nog steeds bloeden voor wat de banken hebben veroorzaakt. In dat licht bezien is dit een maatregel waarmee je als bank aangeeft schijt te hebben aan de medewerkers en de klanten en hij bevestigt de gedachte dat bankiers alleen maar uitzijn op eigen gewin. Of is dit de nieuwe Zalmnorm?
