Ambassade VS

Om een indruk te krijgen van Amerikaanse diplomatie werd onze klas gisteren naar de Amerikaanse ambassade gestuurd in Den Haag. Daar kregen we een presentatie te zien van een diplomate uit New York, waarin ze summier het werk dat men daar doet uit de doeken deed. De locatie zal in de komende jaren sluiten en worden verplaatst naar Wassenaar, waar een enorm hek wijd om een gebouw heen gedrapeerd wordt om het risico op aanslagen te verkleinen. Saillant detail: bij een aanslag op het huidige gebouw zouden vooral Nederlanders sterven.

De presentatie zelf was vluchtig – de dame keek veel op haar mobiel en liep tot twee keer toe de ruimte uit om een telefoontje aan te nemen. Een hoogleraar gaf achteraf te kennen dat dit komt omdat de VS het budget voor 'cultural diplomacy' steeds meer verlaagd hebben, de afgelopen jaren. De boodschap van de presentatie was vrij voorspelbaar: de VS proberen vrijheid, democratie en mensenrechten te verspreiden wereldwijd en proberen diplomatie in te zetten om de wereld voor Amerikanen en anderen beter te maken.

Ook werd boud gesteld dat de VS vooral 'soft power' hanteerden, terwijl Poetin van de 'hard power' was. Ik vroeg in het vragenrondje maar niet of Irak en Afghanistan in de ogen van deze diplomate gelijk stonden aan Georgië en Oost-Oekraïne; ook omdat ik wel begrijp dat je niet van haar kunt verwachten iets anders te vertellen dan een reclamepraatje voor haar werkgever.

De pijplijn die nu van de 'stan'-regio dwars door Afghanistan en Pakistan naar de zee getrokken wordt, werd verrassend genoeg aangestipt, maar uitgelegd als infrastructureel project om de lokale bevolking te helpen. Die lijn wordt al decennia gepland om gas van de olierijke landen rondom de Kaspische Zee naar Amerika te kunnen exporteren zonder interventie van Rusland. Daartoe zijn er militaire VS-bases gebouwd en kon na de Afghanistanoorlog eindelijk begonnen worden met de aanleg ervan. Een belangrijke geostrategische en geopolitieke situatie wordt kortom vereenvoudigd tot 'economische impuls voor Afghanen.'

Ook daar hield ik mijn mond maar over. De presentatrice wist verder nog te claimen dat de VS voorstander waren van een verenigd Europa, in plaats van in een federale EU met een eigen leger, een directe tegenstander voor de positie van wereldwijde hegemonie te zien. Opnieuw zei ik niets. De ambassade zelf is overigens in slechte toestand: het pand zou nodig verbouwd moeten worden en het hele interieur lijkt sinds de jaren '80 niet meer veranderd.

De presentatieruimte bevindt zich vóór de rest van de ambassade. Je wordt kortom flink gecontroleerd, laat jas, tas en alle elektronica die je bij je hebt achter, mag een uurtje of twee in een voorportaal zitten (met gratis Coca-Cola), en wordt dan weer naar buiten gebonjourd. Ik had het geluk dat ik moest plassen, waardoor ik onder begeleiding van een beveiliger uit Californië een glimp opving van de ambassade zelf. Maar voor de rest is het allemaal veiliger dan veilig, op het paranoïde af.

Bij terugkomst zei ik tegen onze hoogleraar dat ik verwacht had om gefouilleerd te worden door Amerikaanse mariniers. In plaats daarvan werd het treurig uitziende hokje waar een metaaldetector stond en tassen werden gecontroleerd, bevolkt door uitsluitend Nederlandse beveiligingsmedewerkers. Daar bleek een eenvoudige uitleg voor te zijn: de meeste aanslagen op ambassades gebeuren in dat soort controlehokjes. Het is daarom voor de VS slimmer om er lokale medewerkers neer te zetten.

In theorie kunnen jihadi's zichzelf aan gort blazen en het hele hokje en tien of vijftien man de dood in meesleuren, zonder dat daar ook maar één Amerikaan bij om het leven komt. Al met al een vreemde en bevreemdende ervaring. We hadden met z'n allen gehoopt op een joviale rondleiding door het gebouw heen. In plaats daarvan was het 'erin, alles achterlaten, eruit'. Voor een land wiens ambassade een 'mission statement' heeft vol mooie woorden als vrijheid en democratie, zijn de VS bijzonder paranoïde geworden. En door het afbouwen van budgetten voor dit soort bijeenkomsten en toenaderingen richting de lokale bevolking, is het duidelijk dat de VS de 'langdurige vriendschap' met Nederland als vanzelfsprekend begint te beschouwen.

Zelf een stuk geschreven dat je op FOK! wilt laten verschijnen? Mail je stuk o.v.v. je username naar bert@fok.nl!