Shmansparantie

Een van de toverwoorden waarmee de overheid ons de laatste jaren probeert te paaien is ‘transparantie’. Transparantie gaat ons redden van achterkamertjespolitiek, van corruptie en van Big Brother-praktijken, door helder en open te zijn over alle processen die vanuit de overheid worden aangestuurd. Nou doen de kopstukken in de Tweede kamer wel hun best op Facebook en Twitter, maar er is nog een lange weg te gaan.

Al vanaf de eerste kennismaking met P&O op mijn nieuwe baan word ik bijvoorbeeld achtervolgd met de vraag of ik mijn zogenaamde AGB-code al heb. Nou loop ik al een aantal jaren mee in de zorg, maar van een AGB-code had ik nog nooit gehoord. Toen ik die vraag vervolgens pareerde door te vragen waarom dat dan nodig was, bleef het angstvallig stil.

AGB bleek te staan voor Algemeen GegevensBeheer, voor mij een te vage omschrijving om mijn personalia onmiddellijk aan toe te vertrouwen. De veelgestelde vragen op de website bieden echter niets anders dan een wirwar aan zelfverwijzende antwoorden, die ook geen van alle rechtvaardiging boden voor mijn registratie. Een zo’n pareltje was: ‘Het AGB […] is een uniek identificerende registratie van zorgaanbiedergegevens ter ondersteuning van de verschillende processen in de zorg, waaronder het elektronische declaratie- en communicatieverkeer tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar, zorginkoop en het 'gidsen' van verzekerden naar de juiste zorg.’

Bellen bracht enig inzicht, maar niet al te veel. Het bleek te gaan om een maatregel van de ware machthebber achter de schermen binnen mijn vakgebied: de zorgverzekeraars. Sinds dit jaar hebben ze de strop om de doktershals weer net wat strakker aangetrokken en is registratie niet langer alleen gewenst, maar zelfs verplicht, omdat anders de geleverde zorg niet wordt uitbetaald. Voor verdere uitleg werd ik door de telefonisch medewerker verwezen naar andere instanties. Collega-medici die ik hier naar vroeg, hadden ‘m tot mijn verbazing allemaal klakkeloos aangevraagd, zonder te weten wat het was en waarom.

En dit soort praktijken staan niet op zichzelf. Overheidsinstanties hebben er allemaal een handje van om volledige openheid te eisen van mensen die van hun diensten gebruik willen maken. Maar bij mijn aanvraag bij het UWV kreeg ik mails en antwoorden van ‘het UWV-team’. Het aanmeldingsformulier voor de AGB-code moet ik tot en met eventuele adellijke titels invullen, maar de antwoorden over mijn AGB-code worden beantwoord door ‘team Vektis’. Als je je op internet wilt aanmelden voor het bel-me-nietregister, mag je ook je volledige doopceel lichten. En even los van de overheid, is het iemand ooit gelukt om Facebook te berichten als je niet op je Facebookpagina kan? Ik hoor graag hoe.

We strooien allemaal maar met onze gegevens, die we over het internet afgeven aan bedrijven en instanties, zonder te weten aan wie we die toevertrouwen. Naam, adres, telefoonnummer, e-mail, zonder te horen wie dat beheert en wat ze ermee doen. Om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk mensen contact opnemen, levert elke instantie een website, waar veelgestelde vragen alvast worden beantwoord en als je vraag er niet tussen staat, word je naar het forum verwezen. Om nog maar te zwijgen over de verzamelde gegevens door middel van cookies, waarvan je ook geen flauw idee hebt bij wie die over het scherm glijden en aan wie die gegevens worden doorgespeeld.

Bij mijn vorige baan hing mijn foto met naam op de gang, zodat iedereen mij gewoon kon aanklampen, aanspreken of aanvliegen. Ook stond ik dagelijks aan het bed van mijn ‘klanten’. Maar ik heb in mijn werk nog nooit iemand van de zorgverzekeraars gezien of gesproken, die mij heeft uitgelegd wat de relevantie van die AGB-code is. Ik heb geen enkel bericht, uitleg of excuus voor het verdwijnen van mijn Facebookpagina gekregen. Ik heb geen flauw idee welke kantoorklerk zich met de registratie van mijn aanmelding bij het bel-me-nietregister of het UWV bezig heeft gehouden. Die transparantie vind ik zo maar een eenzijdige bedoening, als ik eerlijk ben.

Gechargeerd gezegd mis ik op de pagina van Vektis een foto van een vriendelijk glimlachend poserende leidinggevende en een foto van het personeel op de gezellige werkvloer. En ik wil een mail van Evert of Els de Vries van bel-me-niet of het UWV terugkrijgen. Met Facebook, Twitter en dergelijke bedrijven vind ik het nog een ander verhaal, maar ik zou wel eens door die halfdoorlatende spiegel terug willen kunnen kijken naar die logge bureaucratische instellingen die met mijn gegevens aan de haal gaan. Eigenlijk zou ik voor willen stellen om de muren rondom dit soort bedrijven zo doorzichtig mogelijk te maken: hoe dichter bij de top, hoe transparanter.