Alcohol of babymelk?

Onlangs ging de leeftijdsgrens voor verkoop van alcohol aan jongeren omhoog van zestien jaar naar achttien jaar. Is dat terecht?

Een studie van the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs (ESPAD) laat zien dat het alcoholgebruik van Nederlandse jongeren boven het Europees gemiddelde ligt. Het percentage vroege starters ligt wat lager, maar de hoeveelheid geconsumeerde alcohol ligt hoog. Nederland behoort ook op dat gebied tot de top van Europa. Hulde! Ook een onderzoek van het Verwey-Jonker instituut toont aan dat Nederlandse jongeren veel te veel zuipen. Hoe komt dat dan?

Als je het alcoholgebruik per Nederlander in 2011 vergelijkt met dat van 1960 dan zie je vanaf de jaren zeventig een enorme stijging. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het niveau van onze welvaart. Mijn ouders hadden in de jaren vijftig echt geen geld om veel aan alcohol uit te geven en ikzelf had dat in de jaren zestig ook niet. Pas vanaf de jaren zeventig werd de welvaart voor iedereen bereikbaar en was die geen privilege meer van de Wassenaarders. Meer mensen konden op vakantie, veel meer auto's werden verkocht, in huizen deed de luxueuze zitkuil zijn intrede en er kon dus ook meer alcohol worden gekocht en gedronken. Blijkbaar vonden ouders het vanaf die tijd ook niet meer erg als ook hun kroost van al die weelde profiteerde.

Eind 2006 is er een grootschalig onderzoek ingesteld door het IVO naar het alcoholgebruik van jongeren en de rol van de ouders daarbij. Op de vraag aan ouders wat een geschikte leeftijd is voor het kind om zijn of haar eerste slokjes alcoholische drank te drinken, antwoordden ouders met een gemiddelde leeftijd van 14,7 jaar. Als dat het gemiddelde is dan betekent het, dat als er ouders zijn die achttien een redelijke leeftijd vinden om al wat alcohol te nuttigen, er ook ouders zijn die het niet erg vinden als de kinderen op hun tiende al wat verkennend werk doen.
Verder blijkt uit het onderzoek dat de ouders over het algemeen vrij tolerant zijn als het gaat om het alcoholgebruik van hun kinderen, ook als ze zelf niet thuis zijn. Naarmate de leeftijd van de ouders hoger ligt, zijn ze toleranter.

Notoire onruststokers veroorzaken 's nachts in de weekenden in het centrum van Valkenswaard flinke overlast. De groepen - vaak dronken jongeren - zijn regelmatig aanleiding geweest voor geweld. (Bron: ED)

Redenen genoeg dus om de leeftijdsgrens naar boven bij te stellen. Eigenlijk had die grens vierentwintig jaar moeten zijn, want pas dan zijn de hersenen van de mens volgroeid. Voor die tijd zijn ook nog diverse organen in ontwikkeling, heb je minder lichaamsvocht dan een volwassene en bereik je daardoor eerder een hoger promillage, breekt je lever de alcohol langzamer af en heb je eerder een alcoholvergiftiging.
Nu is dus gekozen voor achttien jaar. Het is in ieder geval een goed begin.

Maar Nederland zou Nederland niet zijn als we niet volkomen doorslaan.
Een paar weken geleden stond ik bij de kassa van Appie in de Boogaard in Rijswijk af te rekenen. Een kassa verder stond een vrouw van middelbare leeftijd met haar zoon. Ze had bij haar boodschappen ook een fles wijn.
'Hoe oud is uw zoon?' vroeg de kassière. Hij bleek nog geen achttien jaar.
'Dan mag ik u die wijn niet verkopen, maar als hij nu even naar buiten gaat, dan mag ik het wel.' Ik zou in lachen zijn uitgebarsten als het niet zo triest was.
Laatst las ik zelfs dat een fles drank was geweigerd omdat een vrouw een baby bij zich had. Ik zag het voor me: 'Nee mevrouw, u kunt die wijn niet meenemen, want u hebt een kind onder de achttien jaar bij u.'
'Ja, maar, wat moet ik dan in die zuigfles doen? Babymelk soms? Dat lust hij niet, hoor.'

Het ligt echt niet aan de alcohol. Het ligt ook echt niet aan de wet. Het ligt aan de instanties die de wet moeten handhaven dat dit soort achterlijke gebeurtenissen plaatsvinden. Die moeders kunnen ook gewoon hun kinderen thuis laten of ergens in een speeltuin droppen en dan die drank kopen en aan de kinderen geven. Hoe naïef kun je zijn. Het is struisvogelpolitiek. Wat ik niet zie, is er niet. Een supermarkt of slijterij moet erop kunnen vertrouwen dat een moeder of vader die een kind bij zich heeft, die drank niet voor hun kinderen koopt. Ze gaan toch ook niet aan de mensen die drank kopen vragen of ze misschien kinderen hebben? Of zou het nog zover komen? Die winkeliers zijn echter bang dat ze een boete krijgen. Ik had wel willen meemaken dat de kassière die moeder met haar zoon gewoon de fles wijn had verkocht en dat er dan iemand van de Voedsel- en Warenautoriteit was geweest die Appie daar een boete voor had gegeven. Met pek en veren de winkel uit, zou ik zeggen.
Aan de andere kant worden verkopers bedreigd door jongeren die drank willen kopen. Dus uiteindelijk is het weer de boodschapper die de klappen opvangt. Aan de ene kant heb je namelijk de handhavers van de wet en aan de andere kant de ouders. En wie zit er tussenin?

Natuurlijk zijn de ouders verantwoordelijk voor hun kinderen. Je mag best een wet maken die alcohol onder de achttien jaar verbiedt. Je mag ook ingrijpen als winkeliers of horecagelegenheden toch drank aan jongeren onder die grens verkopen. Je moet echter ook een wet kunnen interpreteren. Die wet is niet bedoeld voor ouder met baby's en ook niet voor ouders die gewoon boodschappen doen met hun kinderen. Die hebben een eigen verantwoordelijkheid en die gaat voor de verantwoordelijkheid van de winkeliers. Als die ouders die verantwoordelijkheid niet nemen, dan moeten ze zelf maar opdraaien voor de gevolgen. Als hun kinderen door drankmisbruik er een zooitje van maken tijdens het uitgaan, mogen die ouders wat mij betreft opdraaien voor alle kosten die worden gemaakt. Inclusief de kosten van politie, brandweer en hulpverleners.