Er is leven na de dood

Mijn ouders waren er van overtuigd dat ze na de dood in de hemel zouden komen. Ze geloofden in de Bijbel en stelden geen moeilijke vragen. Het lijkt me heerlijk om zo te kunnen leven. Je hebt je hele leven de zekerheid dat het na je dood allemaal veel beter wordt, want dan kom je in de hemel. Dat er ook een hel is, vergeet je dan maar even. Daar komen alleen slechte mensen en dat ben jij niet.
In Yogyakarta bezichtigden we het Kraton, waar het paleis van de vroegere sultan is. We werden rondgeleid door een oud vrouwtje en bij een aantal symbolen gaf ze ons deze uitleg: 'Er zijn vier zekerheden in het leven. Je wordt geboren, je wordt oud, je wordt ziek en je gaat dood.' Er stond dus niets over zekerheden na de dood. Dat klopt, want er zijn geen zekerheden na de dood. We kunnen niets controleren. We kunnen nooit weten wat er dan zal zijn. Dat dacht ik in ieder geval.

De afgelopen week leerde ik echter een jonge vrouw kennen. Ze onderzoekt de verbinding tussen de kwantummechanica en de 'echte' wereld. Ze mag dit najaar haar onderzoek voortzetten in Zwitserland bij de deeltjesversneller. Zij vertelde dat er geen leven na de dood mogelijk kan zijn. Ze vertelde me verder dat er negen dimensies zijn en één tijd.
Ze was er net zo zeker van als mijn ouders van hun hemel. Maar zij kwam met een uitleg. De theorie dat leven na de dood onmogelijk is, heeft ze trouwens van Sean Carroll. Hij vertelt dat en passant even aan het einde van een lezing. Die lezing ging voor het grootste gedeelte over het Higgs-deeltje. Zonder dat deeltje zouden wij mensen niet bestaan. Higgs-deeltjes zorgen ervoor dat alle deeltjes massa krijgen. Zonder deze deeltjes zou alles in het universum met de lichtsnelheid door elkaar vliegen. Elektronen en neutronen zouden zonder dat deeltje geen massa hebben en daardoor stuurloos zijn. En zonder massa ook geen mensenmassa. Een mens bestaat namelijk ook uit deeltjes.
Volgens Carroll zijn er geen deeltjes die een eventuele ziel zouden kunnen dragen. Hij vraagt zich af uit wat voor deeltjes de ziel dan zou moeten bestaan en wat voor kracht die deeltjes dan bij elkaar zou moeten houden. Hoe zouden ziel en vaste materie dan op elkaar moeten inwerken? Hij vraagt zich ook af wat voor vorm de ziel of geestelijke energie dan wel zou moeten hebben. Voor zo'n vorm zou dan een geheel nieuwe fysica nodig zijn.
Carroll gaat er dus vanuit dat een ziel niet mogelijk is omdat deze niet kan samenwerken met de deeltjes waaruit wij en het universum bestaan.
Volgens Carroll sterft met onze hersenen ook alle informatie in onze hersenen en dus ook de ziel.

Wat moeten we nu geloven? De hemel is gebaseerd op de Bijbel en je kunt niet controleren of hij bestaat. We kunnen ook niet controleren of de ziel blijft bestaan na de dood. Er zijn wel wat bijna-doodervaringen, maar daarmee is niet bewezen dat wat dan wordt waargenomen ook na een helemaal-doodervaring zal blijven bestaan.
Alles wat Carroll over de deeltjes vertelt is wel min of meer al bewezen, maar wat zegt dat? De man gelooft niet in een ziel omdat die niet kan samenwerken met de deeltjes waaruit we bestaan, maar hij gelooft wel in opgerolde dimensies die we niet meer kunnen waarnemen. Die jonge vrouw had het me al verteld dat er negen dimensies en één tijd zijn, maar ze zei er niet bij dat er drie dimensies 'verdwenen' zijn. Ondanks dat niemand die dimensies ooit heeft kunnen waarnemen of bewijzen, gelooft ze erin en gelooft ook Sean Carroll erin.
Sean Carroll is lid van Skeptikon. Dat is een club wetenschappers die alles afwijzen en proberen onderuit te halen wat niet bewijsbaar is. Ze vergeten dat ze zelf in dingen geloven die een paar eeuwen geleden niet voor mogelijk gehouden werden.

Maar wie zegt dat een ziel of een geest moet samenwerken met deeltjes in ons universum? Carroll gaat er in zijn theorie vanuit dat ook de ziel iets is dat waarneembaar moet zijn. Waarom?
Wij mensen hebben een bewustzijn en een onderbewustzijn. Met het bewustzijn hebben we dagelijks mee te maken, maar het onderbewustzijn kennen we nauwelijks. In het onderbewustzijn is informatie opgeslagen. Informatie die je tijdens je leven hebt verkregen. Maar dan niet alleen wat je hebt geleerd, maar alles wat je hebt waargenomen met je zintuigen. En niet alleen dat. Het onderbewustzijn kent al het verleden, al het heden en de toekomst. Jung heeft het over een collectief onderbewustzijn. Daarin is alle informatie uit het verleden van de mens opgeslagen. Van de prehistorie tot nu. Het individueel onderbewustzijn is persoonlijk, het collectief onderbewustzijn is van alle culturen. Beide onderbewustzijnsniveaus kunnen zich in dromen manifesteren. Dat gebeurt dan wel in de diepere dromen. In die dromen manifesteert het collectieve onderbewustzijn zich door middel van archetypes zoals de reus, de duivel, de held en de magiër. Die dromen kun je alweer vergeten zijn als je wakker wordt. Het individuele onderbewustzijn manifesteert zich soms in een déjà vu.

Laten we nu eens aannemen dat er een onderbewustzijn is dat alles omvat wat ooit is geweest en wat ooit zal komen. Een onderbewustzijn dat eeuwig is. Want wat je ook gelooft: eeuwigheid kun je niet ontkennen. Iemand zei eens tegen me dat er na het heelal niets meer is. Toen vroeg ik hem hoe hij zich dan dat niets voorstelde. Lege ruimte is namelijk ook iets. Er is altijd iets, dus er is ook iets dat eeuwig is. Stel dat ons onderbewustzijn verbonden is met dat grote geheel. Denk je dan dat je onderbewustzijn eventuele deeltjes in ons heelal nodig heeft om te kunnen blijven bestaan?
Ik heb twee keer in mijn leven een droom gehad die je voorspellend zou kunnen noemen. Je kunt alleen zo'n droom pas achteraf vaststellen, want je kent je eigen toekomst niet. Ik kon echter achteraf wel met grote zekerheid vaststellen dat die droom iets had aangegeven wat ik had meegemaakt. Als je hersenen zowel je bewuste gedachten als je onderbewustzijn sturen, dan kun je nooit een voorspellende droom hebben. Ik denk dus dat het onderbewustzijn zelfstandig bestaat en misschien wel eerder jouw gedachten stuurt met je hersens als hulpmiddel. In dit laatste geval kan dat onderbewustzijn dus ook zonder jouw hersens leven. Het kan alleen niet meer je gedachten sturen.

Bewijs heb ik natuurlijk niet. Maar mijn ouders hadden ook geen bewijs voor de hemel en Sean Carroll en de jonge vrouw hebben ook geen bewijs dat er na de dood niet iets is. Ze denken van wel, maar het is echt geen bewijs.
Een ding weet ik zeker. Als ik dood ben, zullen er zeker nog mensen, dieren en planten zijn. In dat opzicht is er dus nog leven na de dood.