Tieners...

Oei, is dat geen antiek woord? Ach, dat moet dan maar. Ik heb ze overal om me heen, en een paar van hen boeien me meer dan anderen. Emilio is inmiddels bijna tweeënhalf jaar bij ons. Het gaat goed met hem: het wordt langzamerhand een gewone puber. Met een beetje kabaal en kouwe drukte, zoals dat hoort.  Zeiken moet-ie nog wel leren, maar dat komt wel goed. Leermeesters genoeg in de buurt. Hij kwam binnen als dood vogeltje, zonder eigenwaarde, zonder eigen wil, zonder ander levensdoel dan overleven. Hij vindt het hier bij ons helemaal tof, doet stages om erachter te komen wat hij verder gaat doen qua studie en besteedt veel tijd aan gamen, vooral aan het bijsturen van andere pubers die het effe niet meer weten. Inmiddels doet-ie dingen die voorheen onvoorstelbaar waren voor hem. Als we gaan eten moet ik naar boven roepen, daarbij twee verdiepingen en een dichte kamerdeur trotserend. Dus brul ik HEEEE!  HAP!!! Laatst kwam Emiel naar beneden rennen terwijl ik nog in de deur stond. Toen hij nog twee treden af moest gaf ik nogmaals een enorme brul. Hij brulde meteen terug. Een paar jaar geleden zou hij zich rot geschrokken zijn. Nu reageert hij zoals gewenst op mijn gebbetjes. Winst.

Vreemd joch, dat wel. Deed VMBO, maar als je hem hoort praten denk je iets heel anders. Geen enkel accent, perfecte dictie, ingewikkelde hoofd- en bijzinnen die helemaal kloppen. VWO? Nee. Dat wordt wat als hij in de bouw terechtkomt en daar ziet het wel naar uit. Installatietechniek, beveiligingstechniek, zwembadtechniek, zoiets. Hij rooit het wel, maar wel op zijn eigen manier. Deze week kwam hij thuis uit school. Hij zat achterop zijn fiets die werd bemand, of liever bevrouwd door een leuke meid van een jaar of zestien. Zij bleek het eerste stuk achterop te hebben gezeten maar dat was nogal oncomfortabel, zodat ze van plek ruilden. Ze stelde zich netjes voor als Mirte. Ze bleek ook een pleegkind te zijn. In twee jaar was ze nu aan haar derde gvt bezig. Ja, Gezins Vervangend Tehuis. Een ramp, vertelde ze. Nogal streng. Als ze een flesje water bij zich hadden moesten ze dat bij de leiding inleveren. Er kon nl. een kleurloze alcoholische drank in zitten en als dat zo was volgden er sancties. Ze werd er helemaal gestoord van, Ze was nog maar net bij ons binnen of ze vroeg al of ze hier kon komen wonen. Nee meid, alles is vol en bovendien wonen hier alleen jongens. Een leuke meid erbij maakt het leven veel te ingewikkeld. Dat snapte ze ook wel maar ze wilde met alle geweld weg uit dat rothok waar ze nu zat. En hier was het leuk, dat zag ze meteen.

Heel vreemd, maar kinderen zoals zij hebben we al veel vaker op bezoek gehad en ze reageren allemaal zo. Ze weten meteen of het ergens deugt of niet. Bij navraag bevestigen ze dat ook. Er is dus nog wel een weg te gaan op dit gebied, met name voor pubers die uitgeplaatst moeten worden. Morgen heeft de jeugdhulp een open middag waar aspirant-ouders met ervaren ouders van gedachten kunnen wisselen. Een nieuwe insteek, morgen is de eerste keer. De voorlichting wordt nu dus deels overgelaten aan ons, ervaringsdeskundigen. Wij zijn ook uitgenodigd om ons zegje te komen doen. We zijn benieuwd hoeveel mensen erop zullen afkomen. Het is zeker de moeite waard.

Je raakt besmet als pleegouder. Ik heb op school heel vaak met leerlingen te maken waar iets mee is. Ze zijn nog niet klaar voor een werktraject, of ze weten nog niet wat ze zullen gaan doen. Of er is thuis iets mis, wat dan gevolgen heeft op school. Daarom doen ze bij ons een voltijds opleiding, met zo nu en dan een stage, tenminste als ze dat aankunnen. Ik herken ze vaak zonder dat ik ze spreek. Het is dankbaar werk om met die kinderen te communiceren. We snappen elkaar en al kan ik maar zelden echt meteen iets doen, het praatje is altijd oké. We hebben een bouwopleiding, dus het is een jongenshuishouding. Met zo nu en dan een uitzondering. Of twee. Dat hebben we op dit moment. En hoe!

Twee tegelijk. Uit een naburige VMBO. Ze trekken samen op. De ene heeft duidelijk wat Aziatisch bloed. Ze is niet groot maar ze heeft een engelachtig mooi koppie en bijbehorend figuurtje. Ze lacht altijd. Het is in een mannenhuishouding nogal wat om zo’n kind te huisvesten. Ze is nogal eens absent, maar ligt dat nou aan vrouwenproblemen of aan gebrekkige inzet? Maar goed, ze komt er wel, is al op stage geweest. Tussen een hele rij oudere kerels maakte ze geweldig de blits, ze willen haar bij een volgende stage best terug.

Haar vriendin is een heel ander verhaal. Ontzettend moeilijke toestanden, maar het hart van iedereen bloedt als ze haar verhaal horen. Ze is nog veel mooier dan haar vriendin, helemaal Braziliaanse, met de bijbehorende exotische dubbele achternaam. Mooi op de modemanier: superslank en lang. Model in de dop, maar dat komt er nooit van zijn  leven uit. Uit een heel moeilijk gezin zonder veel onderling contact. Onverschilligheid viert er hoogtij; ze moet alles zelf maar uitzoeken, in een land dat ze niet goed door heeft. Met een beetje pech wordt dat een loverboy-verhaal. Het liep al een keer maar net goed af, maar de volgende keer zal niet lang op zich laten wachten. Ze is een wandelende goudmijn in de horizontale business. Op school is ze maar zelden te zien maar steeds weer strijken de betrokkenen met de hand over hun hart. Het ene ultimatum volgt het andere. De knoop doorhakken, dus haar van de opleiding verwijderen betekent vrijwel onherroepelijk de goot voor het arme kind. Maar ja, ze is achttien, dus wat moet je?
Hier ze je het failliet van de hulpindustrie. Er zijn tientallen instanties die iets goeds zouden kunnen doen, maar het enige wat er gebeurt is dat ze elkaar allemaal in de weg lopen. Resultaat: nada, niks, noppes, mislukking en uiteindelijk de goot. Alles is dichtgetimmerd met regeltjes en procedures. Op dat gebied is Nederland een ROTLAND. Donder toch op met jullie gezeik en ga eindelijk eens doen waarvoor jullie een dure opleiding hebben gehad: HELPEN!!! Ingrijpen, stuur geven, niet loslaten, succes boeken. Is niet moeilijk, gewoon beginnen. 

Ander verhaal. Jongen van een jaar of achttien. Zelfde klas, tweede jaar. Zit in de klas, doet zijn werk, in de pauzes staat hij in de gang een spelletje te doen op zijn mobiel. Wacht bij een vraag een aantal seconden voordat hij antwoord geeft. Zo kort mogelijk. Is niet plaatsbaar in een stage, dus dat doen we maar op school. Hij is in zijn vroegere jeugd zo vreselijk gepest dat zijn persoonlijkheid volledig weg is. Zo gauw hij buiten het ouderlijk huis komt verdwijnt hij in geestelijke zin. Hij is er niet, maar hij is er  wel. Ik heb zelden iets gezien dat in wezen zo griezelig en hartbrekend is. Maar ja, hij heeft een goed thuis, en dat is bepalend. Toekomst? Geen idee, door zijn houding hebben we als docenten niet eens de kans om door zijn korst heen te breken en wat aan zijn kennis te slijpen. Niemand weet eigenlijk waartoe hij intellectueel in staat is. Een groot vraagteken, en waar dit eindigt weet niemand. Er is wel een klein lichtpuntje. Zijn jongere broer werd laatst ook gepest, vlakbij hun huis. Onze leerling rende naar buiten en roste de treiteraar van zijn fiets. Kijk, dat zijn berichten, als je dat vaker doet wordt het probleem minder groot.
Jongelui: je raakt nooit uitgestudeerd. Maar dat ze studie waard zijn is zeker.