Het boek is dood
Nu weet ik het zeker, zelfs nostalgische overwegingen zullen het papieren boek niet kunnen redden! Sinds ik een e-reader heb, ben ik om. De voordelen zijn niet op te noemen, ik volsta met een selectie, de volgorde is willekeurig. Je hebt aan een hand genoeg om hem vast te houden want het ding is klein en weegt niets. Met enig kunst en vliegwerk is dat, met een uitgekiende vingerzetting ook mogelijk met een papieren pocket. Maar probeer dat eens voor elkaar te krijgen met Bonita Avenue van Peter Buwalda, mijn laatste leeservaring voor de grote overstap. Zo'n dikke pil van meer dan vijfhonderd bladzijden is een logistieke ramp. Redelijkerwijze kan je zo'n boek alleen thuis lezen, met je rug recht in een stoel, al dan niet aan tafel. Bij beperkte tasruimte is het te groot om lekker mee te nemen en sowieso onhandig zwaar. Lezen op je rug in het gras doet ook weinig voor een positieve leeservaring. Alsof je een stoeptegel boven je gezicht in evenwicht zit te houden.
Een enkel papieren boek meenemen naar een andere plek om te lezen is nog tot daar aan toe. Als het een stapel wordt, op vakantie bijvoorbeeld, wordt het pas echt vervelend. Op een e-reader past je hele boekenkast. En ook nog alle boekenkasten van al je vrienden. En daar wordt het echt tricky voor papier. Ik heb gehoord dat er mensen zijn, ik kies mijn woorden zorgvuldig, die als bij toverslag over bibliotheken beschikken van duizenden titels. Daar betalen ze, naar verluidt, niets voor. Het gaat volgens het systeem jouw boek is mijn boek en mijn boek is jouw boek. Kopietje maken, klaar. En dan alles bij elkaar vegen en op een cd branden. Of naar een usbstick schrijven. Net als bij muziek. Een kopieerbeveiliging is er zo af met de geschikte software. Google zelf maar. Het wachten is dus op net zo'n discussie als die over copyright op muziek. Maar dat is van later zorg.
Wat heeft het klassieke papieren boek daar tegenover stellen? Dat je de bladzijden stuk voor stuk beet kan pakken. De geur van echt papier, zeggen nostalgici dan. In plaats van de geur van Chinese elektronicafabrieken waar alle e-readers vandaan komen. Wat is de geur van echt papier? Papier heeft geen geur of het moet de chemische geur van drukinkt zijn. Oud papier heeft wel geur, net als tweedehandskleding, hoe goed die ook gewassen is. Je ruikt de vorige eigenaar, degene die weken-, maanden-, jarenlang zijn lijfgeur heeft afgegeven aan het kledingstuk. En gele vlekken onder de oksels heeft achtergelaten, die er zelfs met ultra waskracht niet uitgaan. Oud papier ruikt omdat het vergaat, het ruikt naar chocolade-, koffie-, en biervlekken. Of vlekken van vette vingers. Je voelt de snotjes zitten als je er overheen aait. Want een vlek op papier gaat er nooit meer uit terwijl je een e-reader gewoon met een doekje kan afvegen. Een echt boek leeft, zeggen liefhebbers dan.
Nog een voordeel van de e-reader, als boeken eenmaal gratis zijn, het onvermijdelijke businessmodel van de toekomst, is het afgelopen met de morele plicht een boek uit te lezen, omdat er nu eenmaal voor betaald is. Als het boek waar je mee bezig was even in een dipje raakt, liggen er duizenden andere boeken op je e-reader te wachten. Gewoon wegklikken en niets dat je nog herinnert aan een onvervulde plicht. Geen omslagfoto die je aanstaart, geen boekenlegger halverwege. Er is alleen een leeg scherm.
