Moeder Natuur schopt konten

Je n'ai pas d'excuse,
C'est inexplicable,
Même inexorable,
C'est pas pour l'extase, c'est que l'existence,
Sans un peu d'extrême, est inacceptable

Even met de Luchtverkeersleiding gebeld. Ik heb altijd al eens een column met de standaardzin van Driek willen beginnen, maar er tot dusver vrij weinig aanleiding toe gehad. Toch borrelden er vrijdag allerlei vragen in me op, een oprisping zoals we die deze week ook zagen in de natuur.  Aanvankelijk werd ik tevreden gesteld met nieuwsbeelden van slapende reizigers op diverse vliegvelden, mooie plaatjes van een rokende vulkaan en een enkel sattelietbeeld op het weerbericht waar de as op te zien was. Maar één vraag zag ik die dag onbeantwoord: hoe vaak is het stilleggen van vliegverkeer in het verleden gebeurd?

Eerst had ik al met Postbus 51 gebeld, die me naar het CBS verwezen. “Die houden statistieken bij. Misschien ook wel hierover.” Zij op hun beurt verwezen me naar het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, die me weer als een waar kastje terug naar muur-Postbus 51 stuurden. “Zij zijn toch echt degenen die u kunnen voorlichten.” Ik besloot zelf maar even te google'en, en kwam via-via op het nummer van de eerder genoemde Luchtverkeersleiding. Een behulpzame vent stond me voor vrijdagmiddag-begrippen zeer vriendelijk te woord.

Ik deed mijn vraag aan hem uit de doeken en verklaarde dat ik wel wist dat na de aanslagen in New York in 2001, het vliegverkeer een tijdje wereldwijd, en in Amerika een paar dagen was platgelegd. Ja, dat wist hij ook nog wel. “Verder kan ik me herinneren dat er ergens in de jaren tachtig ook iets soortgelijks gebeurde, maar dat weet ik echt niet zeker, pin me er niet op vast.” “Dat zei Jezus ook toen ze 'm wilden kruisigen.” De vent grinnikte. “Als ik jou was zou ik maandag terugbellen. Het is zes uur, de woordvoerders zijn al naar huis en zijn dan pas terug. Die weten dit vast wel.” Ik bedankte hem en hing op. Maandag, vandaag voor de lezer, horen we uitsluitsel. Misschien hebben ondertussen kranten of tv-programma's al uitgevogeld hoe het zit, maar in gevallen als deze gaat mijn journalistieke knobbel jeuken.

Als er écht nieuws is – er vanuit gaande dat 'nieuws' alleen 'nieuws' is omdat het ánders is dan anders, komt het meestal neer op rampen, oorlogen, ziektes en dergelijke – zoals 9/11, de tsunami, de aardbeving in Haïti of deze week het voor het eerst in de luchtvaartgeschiedenis lamleggen van het gros van het Europees vliegverkeer, dan verander ik van doodgewone werkende student in een regelrechte nieuwsjunkie. Op de website van elke internationale krant die ik kan verzinnen zoek ik info, ik houd de FOK!topics in de Weer- en Nieuws-fora nauwgezet bij, ik kijk (dit doe ik normaal nooit) nieuwsuitzendingen van RTL en NOS terug, Ryanair zegt zus, KLM doet zo, ah, er vliegt een testvliegtuig over!, gauw naar buiten om te kijken – de internetgeneratie heeft geen gevestigde media meer nodig om nieuwsgaring te verrichten, dat doen we zelf wel.

Op donderdag- en zaterdagavond heb ik op de Soesterduinen, waar ik tien minuten fietsen vandaan woon,  foto's gemaakt van de ondergaande zon. Ik hoopte op spectaculaire grauwe aswolken, maar kreeg iets anders, hoewel ook fascinerend, te zien. Op beide avonden stroomden zeker honderd mensen overal vanuit de bossen de duinen op, vaak met hele gezinnen tegelijk, incluis honden en fotocamera's. Een meneer met een spiksplinternieuwe 22 megapixel spiegelreflexcamera van Canon
vertelde me dat je op heldere dagen als deze tientallen kilometers ver kunt kijken. Hij woonde ook in Soest, in een villa aan de rand van het bos. Hij had zijn honden via de stichting van Belinda Meuldijk gekregen, toen ze nog kleine puppy's waren. Als student kon ik het zeer waarderen zeker een half uur met de man over camera's, natuurverschijnselen, Krakatau en wat niet al te hebben kunnen praten, ondanks het gapende klassenverschil dat tussen ons lag.

De IJslanders, van oudsher een zeer bijgelovig volk, gniffelen nu hardop op tv en in kranten om de lamlegging van Europa. Niet allemaal natuurlijk, maar velen zien het land waarop ze wonen letterlijk met de bevolking verweven en zo verklaren ze de vulkaanuitbarsting en de daarmee gepaarde chaos in Europa als 'straf van Moeder IJsland' voor het leed dat 'wij' 'hullie' met IceSave hebben aangedaan. Als een mini-Weimarrepubliek (een bevolking die, met ruimte over, in Almere zou passen) zijn ze sinds vorige maand behoorlijk pissig over de herstelbetalingen aan de UK en Nederland. Hún internationale luchthaven, waar ik in 2001 ook nog ben overgestapt toen we met IcelandAir naar Washington vlogen, is gewoon open for business – alleen vluchten richting Europa zijn op Kéflavik geschrapt.

Zo bracht ik dus grotendeels mijn vrije weekend door: nieuws verzamelend. Nog steeds zien de voorspellingen er zeker tot dinsdag, woensdag niet goed uit. Het is allemaal de vraag hoe lang de uitbarsting nog duurt en of het grotere broertje van de vulkaan, de Katla, óók uitbarst; dit was in alle drie de uitbarstingen van de Eyjafjallajökull in de afgelopen duizend jaar ook zo, en dat ding barst niet eens in de driehonderd, maar in de tachtig jaar uit. Maar niemand weet het echt zeker. Het kan als u dit leest stoppen met borrelen, het kan nog jaren en jaren doorgaan, getuige hetzelfde scenario in de jaren 1821-1823.

Ik ben ook erg benieuwd hoe snel we de implicaties in onze dagelijkse levens gaan merken. Post wordt vertraagd, chauffeurs hebben niks te doen, maar wat te denken van uit warme landen geïmporteerd vers fruit? Zijn er over een paar dagen nog genoeg ananassen en mango's? En al die bedrijven die al koorddansen boven de vallei des doods, gaan die zich nog weten te balanceren in deze storm van ongeluk? En zo niet, betaalt dan de verzekering de rekening, of de staat, of niemand? Genoeg vragen om beantwoord te krijgen, me dunkt, en weinig antwoorden, want niemand heeft dit ooit meegemaakt. Het is niet dat de compilatiebandjes en praatjes van beste vrienden al op de stapel liggen te wachten tot de bekende persoon overleden is.

Persoonlijk hoop ik stiekem dat het nog máánden gaat duren – slechts korte stukken kunnen vliegen op bepaalde asvrije dagen, gauw duizenden mensen van Amsterdam naar Barcelona, snel binnen twaalf uur zes 747's van Istanbul naar Londen. Maar verder niks, of nou ja, hooguit wat vrachtvliegtuigen. Het lijkt me een bijzondere ervaring in deze postmoderne tijden van internet en global village, ook wellicht een aardige ontnuchtering voor de Westerse samenleving. Moeder Natuur schopt je kont beter dan welke kernkop ook. Bij Haïti hoorde je vaak mensonwaardige commentaren in de trend van: laat ze lekker in hun sop gaar koken, wij hoeven hun hulp ook niet. Zoiets gebeurt hier toch niet? We hebben toch dijken? Helaas denkt de planeet niet regionaal of landelijk, maar mondiaal, getuige nu. Komen wij met onze 'de planeet redden'-plannetjes van marginale CO2-reductie en wind-fucking-molens. Hoei. Weten we onze plek, als Katla ook knalt, over een paar weken of maanden wellicht weer?

Weer even als tachtig jaar geleden alleen trein, bus, auto, boot of luchtballon gebruiken, lekker weg in eigen continent. I vote YES on Preperation Ash. Ik vind 't wel goed, zo. Ik zet mijn zonnebril weer op en ga lekker een boek lezen in de achtertuin. De lucht is nog nooit zo blauw geweest.

Je suis excessive,
J'aime quand ça désaxe,
Quand tout accélère,
Moi je reste relaxe
Je suis excessive,
Quand tout explose,
Quand la vie s'exhibe,
C'est une transe exquise

Foto: donderdag 15 april, Soestduinen, 20:30 / Tekst: Carla Bruni - L'excessive