Hoeveel kost een mensenleven?

Zomaar op een doordeweekse dag in een provinciestadje in Nederland. Ik slenter nietsvermoedend de zolen van m'n half-vertrapte sneakers tot ik geїrriteerd opkijk naar de mensen die mijn pad kruisen. Het duurt een paar tellen voordat ik het doorheb. Het kan niet waar zijn! Daar staat ze, mijn goudmijn. Op de hoek van de Langestraat en het Payglop. Ze heeft blond haar, en loopt hand in hand met een man en een vrouw. Het kan niet missen. Na meer dan 14 maanden is het mysterie ontrafeld, Maddie is in Alkmaar! 

Ik ren direct richting het politiebureau om een einde te laten maken aan haar wereldreis. Sinds 3 mei 2007 heeft Madeleine McCann meer van de wereld gezien dan President Bush. Elke week dook ze ergens anders op. Dan was ze weer bij een Vlaams-Italiaanse ijskraam, de volgende dag bij een Amsterdamse winkel, een paar uur later liep ze alweer vrolijk door een winkelstraat in Spanje, om dezelfde avond in te checken bij een hotel in Marokko. En dat alles in het bijzijn van die vermaledijde man en vrouw. Je stad telt eigenlijk niet meer mee als Maddie er niet is geweest.

Halverwege de route slaat de twijfel toe. Weet ik wel zeker dat het Maddie was? Ik heb haar immers geen Engels horen praten. En had ze wel een vlekje op haar iris? De 3.8 miljoen euro tipgeld flitst door m'n hoofd. Ach, waar slaat die twijfel nou op? Doorlopen, natuurlijk was zij het! Ik ben heus niet zoals alle anderen, die in elk blond meisje de Britse kleuter denken te zien. Schandalig zoals ze proberen misbruik te maken van de situatie. Elke keer wordt de hoop van de arme ouders hardhandig de nek omgedraaid, wanneer blijkt dat het niet Maddie was daar naast die iglo in Fairbanks, middenin een favela van Sao Paulo, of voor de Ierse pub in Jyväskylä.

Toooeeeet! Met een ruk zwaai ik mijn hoofd opzij. Gierende banden van de rode personenauto die me nog maar net kan ontwijken. Verstijfd van schrik blijf ik staan als de vierwieler voorbij raast. Maar wacht eens even, zat daar niet...? Ja, het was 'r, ik weet het zeker, Maddie zat in die auto! Alleen nu met een andere man en een andere vrouw. Een wisseltruc om iedereen om de tuin te leiden, het complot breidt zich uit. En ik ben de sleutel tot de ontmanteling ervan!

Als mijn hartslag weer onder de 200bpm komt, begint het te dagen: ook ik ben ten prooi gevallen aan het Maddievirus. Het tipgeld heeft een waas voor mijn ogen gebracht. Net als bij alle andere privé-rechercheurs. Alleen al in België is ze 137 keer gezien. Ieder klein blond meisje dat in het gezelschap verkeert van een man en vrouw is een potentiële Maddie. Tja, voor 3.8 miljoen euro is niet geschoten altijd mis. En dat terwijl ze natuurlijk al lang het tijdelijke voor het eeuwige heeft verruild.

Want was niet uit DNA-onderzoek gebleken dat de lichaamssappen die in de (25 dagen na de verdwijning gehuurde) auto van de McCanns werden aangetroffen van Madeleine waren? Op 13 september 2007 werd zelfs bekend gemaakt dat uit die sappen bleek dat ze is gestorven door een overdosis aan slaaptabletten. Ik wil niets insinueren hoor, anders word ik aangeklaagd wegens smaad, maar haar ouders hebben haar lichaam wel goed verstopt.

Of zegt DNA tegenwoordig niets meer?
Volgens de Future Group zegt het zeker wel iets. Deze denktank van Europese ministers acht het nodig dat elke Europese reiziger die naar de Verenigde Staten wil, zijn of haar DNA moet afstaan. Dat ontbrak er nog maar aan. Eerst waren het onze e-mailadressen, creditcardgegevens en telefoonnummers, de bagage-informatie en bestemming, onze vingerafdrukken en een foto, en nu dus ook al ons DNA. En dat allemaal uit angst voor terrorisme. Waar houdt het op? 

Kijk, ik begrijp best dat terrorisme moet worden aangepakt. Maar overdrijven we nu niet een beetje? Er gaat een enorme hoeveelheid belastinggeld richting de terreurbestrijding. Teveel geld. Om dat te verduidelijken eerst een gedachte-experiment.

Stel er woedt een vernietigende ziekte in twee afgelegen steden, en er is maar één vliegtuig beschikbaar om de noodzakelijke medicijnen op tijd te leveren. Als jij mocht beslissen, zou je dit vliegtuig dan richting de stad met 2.000 of die met 20.000 inwoners sturen? Juist! Ieder weldenkend mens zou ervoor kiezen om zoveel mogelijk mensen in leven te houden.

Waarom doen de regeringen dat dan niet? We mogen toch verwachten dat een land wordt bestuurd op basis van wat het beste is voor zoveel mogelijk mensen? Idealiter worden beslissingen genomen op basis van de ratio in plaats van op gevoel. Maar helaas wijst de praktijk anders uit. Als we kijken naar de concrete dreiging voor terrorisme en de uitgaven om het te bestrijden, is dat niet in verhouding tot bijvoorbeeld het aantal jaarlijkse doden door medische tekortkomingen en de uitgaven om die te voorkomen. In de VS is 2001 wat betreft terrorisme het rampzaligste jaar, door de -overigens verschrikkelijke- aanslag op het WTC, waarbij zo'n 3.000 doden vielen.

Maar als we dat afzetten tegen de 18.000 mensen die alleen al in de VS sterven door een tekort aan medische zorg, valt het nog mee. Dit klinkt misschien hard, maar we moeten afvragen of de miljarden die jaarlijks worden gespendeerd aan terrorismebestrijding niet beter kunnen worden gebruikt om medische tekortkomingen aan te pakken. Het zou in ieder geval een hoop levens schelen. Nog een voorbeeld. Jaarlijks sterven er minimaal 200.000 mensen door een infectie genaamd kala azar. Grote kans dat je er nog nooit van gehoord hebt, maar het is vele malen dodelijker dan welke vorm van terreur dan ook. Slechts $200 is genoeg om een persoon ervan te genezen. En dan is kala azar nog maar één van de vele ziekten.

Hoeveel is een mensenleven waard? Deze vraag is natuurlijk niet te beantwoorden. Maar wat mij betreft kun je wel stellen dat elk leven evenveel waard is. Dus laat mijn DNA lekker met rust, dan kunnen er een hoop levens worden gered.