Ontmoeting met een schaduw
Soms kom ik hem ineens tegen. Laatst nog, zomaar in de supermarkt. Het blijft vreemd om hem te zien lopen. Wim Jansen is namelijk zo ongelooflijk gewoon. Hij is bijna de Frans Bauer onder de vaderlandse voetbalhelden. Misschien speelt hij wel een rol, al kan ik het me niet voorstellen. In dat geval verdient hij een kans als acteur. Wie Wim Jansen ziet, heeft nooit het gevoel dat daar een man loopt die geschaard wordt onder de beste voetballers die Nederland voortgebracht heeft. Hij miste natuurlijk de pure klasse van een Cruijff of het authentieke van een Van Hanegem. Wim Jansen was gewoon een goede voetballer.Dat hij er weinig moeite voor doet om dit beeld te doorbreken blijkt uit zijn loopbaan na het voetbal. Jansen is volgens mensen die het kunnen weten één van de mensen met het meeste voetbalverstand. Johan Cruijff heeft hem hoog zitten, diens gevolg daarom ook en in Rotterdam lopen ze met hem weg. Of liepen, want dat is de laatste tijd niet zo duidelijk meer. Als trainer heeft hij het in de jaren negentig geweldig gedaan met Feyenoord, later kreeg hij als technisch directeur problemen met trainer Van Hanegem. Dat is altijd pijnlijk geweest, want beide heren zijn mateloos populair onder de supporters. In Schotland doorbrak hij met Celtic ooit de hegemonie van Glasgow Rangers, wellicht een aanzet tot de verhoudingen zoals die nu in dat land heersen. Dat was het wel ongeveer, verder bleef hij vooral op de achtergrond.
Wim Jansen lijkt me een saaie man. Niets mis mee, laat dat duidelijk zijn. Ik snap alleen zijn status niet. Toen Feyenoord bekend maakte dat Jansen een adviserende rol zou gaan spelen, werd dat met luid gejuich ontvangen. Hij werd nog net niet de Kuip binnen gereden in een met bloemen versierde limousine, maar het scheelde niet veel. Jansen moest de man zijn die op de achtergrond een stuwende factor richting de landstitel van 2008 zou gaan worden. Dat is volgend jaar, als de club honderd jaar bestaat. Die titel lijkt ver weg en daar heeft Jansen niets aan kunnen veranderen. Tenzij wij als buitenstaanders dingen missen, dat kan.
Maar wat doet Wim Jansen nu zoal? Rondwandelen in zijn woonplaats, dat staat vast. Zelden bij de voetbalvelden, ook dat is een feit. Hij kijkt altijd wat chagrijnig. Wim Jansen groet mij nooit. Hij groet niemand. Misschien bekenden ja, maar daar lijkt hij er verdraaid weinig van te hebben. Jansen is ook geen beleefdheidsgroeter. Zelfs als hij, in diepe gedachten verzonken, bijna een bloemkool uit de handen van je vriendin loopt zal hij niets zeggen. Wim Jansen merkt het niet of wil het niet merken. Alleen kinderen krijgen af en toe nog een murmelend groetje van hem terug. Dit gebeurt ook niet vaak, want er zijn bijna geen kinderen meer die hem kennen. Zoals de trotse vaders die hun kleine kameraadjes vertellen dat daar een echte held van het oude Feyenoord loopt, langzaam lijken uit te sterven. Wim Jansen wordt steeds meer, maar tegelijkertijd steeds minder geschiedenis.
Hij lijkt altijd te denken. Over voetbal? Ik zou het graag willen weten, maar vraag het hem nooit. Wim kijkt alsof hij niet lastig gevallen wil worden. Alsof hij, tussen die lastige winkelende medemensen doorlopend, bezig is met de toekomst van Feyenoord. Hij denkt de juiste poppetjes op de juiste plaats. Feyenoorders uit mijn vriendenkring hopen er althans op. Die twijfelen wel, maar hebben diep van binnen nog de hoop dat Jansen op zijn dagelijkse wandeling door Hendrik-Ido-Ambacht een ultiem ontsnappingsplan aan een sportieve dood bedenkt. Volgens mij loopt hij vooral te genieten van zijn heerlijke schaduwfunctie, waarin hij heerlijk kan adviseren zonder verantwoordelijkheid te dragen. Lekker baantje!
Waar Feyenoord bijna veertig jaar geleden met Jansen in de ploeg Europa veroverde, daar is nu Almelo al een te zware reis. In gedachten hoor je Johan Cruijff analyseren op de BBC. Dan heeft de verlosser het in zijn eigen karakteristieke taaltje over someone who will walk as an elephant through the porcelain closet, wanneer de Engelsen hem vragen of die roemruchte club uit Rotterdam nog gered kan worden. Iemand die korte metten maakt met het wanbeleid. Een daadkrachtig persoon. Geen Wim Jansen dus. Sorry Wim. Want de grappen gaan niet voor niets. Een bevriende schilder was laatst vier dagen bezig met een klus in de straat waar Wim woont. Op vrijdag, na het trekken van de laatste banen verf, kwam Wim naar buiten met een contract als jeugdtrainer. Logisch, want iedereen die bij Wim in de buurt komt is ineens een kandidaat, ongeacht zijn kwaliteiten.
Mogelijk vergist iedereen zich. Het lijkt er echter angstvallig veel op dat Feyenoord jaren nodig heeft om weer mee te kunnen doen op het niveau dat de club past. Daarin is voor Wim Jansen vermoedelijk geen rol weggelegd, tenzij hij iedereen in de maling neemt. Ik geloof er niet in. Laatst zag ik hem nog, zomaar in de supermarkt. Oh ja, hij nam een pak snelkookrijst mee. Bij het naar buiten lopen meende ik zijn schaduw – of was het Wim zelf? - nog net te zien gaan. Een schaduw die zwaar over het beleid van de club Feyenoord hangt, zonder er op afgerekend te kunnen worden. Onbewust neuriede ik een Feyenoord-deuntje. Ga je mee naar het stadion? Zoek een plaatsje in de zon. Het regende die dag, besefte ik pas later.
