Piloot aan het roer

Het was in Naaldwijk, op het mooie complex van Westlandia, waar ik hem van dichtbij zag. Wat heet, mijn vrienden en ik zaten op de tribune en hij stond naast de dug-out. Onontkoombaar groot. Wie hem niet zag, hoorde hem wel. "Yannick, zak nou mee!" De aanwijzingen schalden over het veld, daar waar Sparta en FC Volendam een oefenduel speelden. Stanley Menzo, trainer van Volendam, liet zich gelden en hij maakte indruk.

Je zou Menzo kunnen plaatsen bij de generatie van '88. Daar wordt vaak over gesproken als het gaat over de voetballers die de Europese titel bemachtigden in dat jaar. Hoewel Menzo niet tot de groep behoorde, past hij daar qua leeftijd wel bij. Zoals veel van zijn generatiegenoten - Wouters, Gullit, Van Basten en Rijkaard voorop - maakte Stanley niet de fout om te hoog in te stappen. Niet al ergens beginnen waar je gezien je geringe ervaring als trainer nog niet past, maar waar je op basis van je naam als voetballer neergezet wordt. Menzo koos, mede na gesprekken met de criticaster van al dit soort ruiters in opleiding, Co Adriaanse, voor een start bij de amateurs. Hij leerde bij AGOVV en AFC omgaan met onvoorziene zaken. Een ondergelopen trainingsveld, spelers die tijdens de voorbereiding vrolijk op vakantie gaan, voetballers die wegens hun werk trainingen missen of soms gewoon de verjaardag van moeder de vrouw moeten vieren tijdens een trainingsavond. Het leerde hem begrip kweken voor voetballers van lager niveau.

Twee jaar geleden vond hij het tijd worden de stap naar het betaald voetbal te zetten. Bij AGOVV, inmiddels profclub, en sinds deze zomer bij Volendam. Binnengehaald door Wim Jonk, een voormalig ploegmaat. Menzo moet de jonge ploeg op termijn richting eredivisie helpen, liefst dit jaar al. In Naaldwijk bleek dat hij zijn elftal al aardig aan het voetballen heeft. Menzo schrikt niet meer van een foute bal. Blunders zijn hem ook niet vreemd. Ze hebben zijn loopbaan mede bepaald. In 1992 leek hij eindelijk de nationale doelman te worden, tot hij tegen Polen niet sterk oogde en de spitsen zag falen. De 2-2 betekende zijn laatste interland, waarna Ed de Goeij het overnam. Bij Ajax verloor hij zijn plaats na die gedenkwaardige corner van Pascal Vahirua van Auxerre, die Stanley daar in Frankrijk als een volleerd volleyballer in zijn eigen doel smashte. Hij moest wijken voor Edwin van der Sar, toen nog een onbekende lange slungel.

Toch was hij een populaire keeper. Hij introduceerde in feite het meevoetballen, iets wat in Nederland altijd van keepers gevraagd wordt. Zijn blunders maakten hem menselijk en wogen niet op tegen de reddingen die hij soms maakte. Nu is die keeper ineens trainer. Naar eigen zeggen omdat hij de stap moest zetten. Hij had tot in lengten der dagen keeperstrainer kunnen zijn, maar hij wilde meer. Verantwoordelijkheid dragen. De boel aansturen. Iets opbouwen met een groep. Daartoe is hij bereid op te boksen tegen dat vooroordeel dat keepers geen goede trainers kunnen zijn.

Het is niet het enige vooroordeel waar hij tegen dient te vechten. Donkere trainers zijn namelijk vrij schaars. Niet alleen in Nederland, maar in vrijwel heel Europa. Het zijn toch vaak de al dan niet grijze blanke coaches die hun schaakmodellen los laten op de spelers. In Nederland heeft Stanley dit seizoen gezelschap van Henk ten Cate, André Wetzel en Gerald Vanenburg, als het gaat om gekleurde voetbaltrainers in het betaald voetbal. Waarmee direct duidelijk is dat deze groep in ondertal is, aangezien er 38 clubs zijn.

Dat Menzo dit aandurft tekent zijn persoonlijkheid. Hij is niet bang om te vechten. Dat straalde hij ook uit, op die woensdagavond in Naaldwijk. Menzo stond de gehele wedstrijd. Zijn stem galmde over het veld. Hij coachte, dan weer boos, dan weer vaderlijk. Hij deed het in woord en gebaar. Even de speler roepen en dan de schouders ophalen. Waarna die genoeg wist en zijn opdracht niet meer vergat. Volendam wist zelfs te winnen, al zegt dat in oefenduels niet alles.

Wel veelzeggend was die imposante gestalte langs het veld. Die grote man die een plan heeft en daar in wil slagen. Volendam is geen topfavoriet om te promoveren, maar schrijf ze toch maar op als outsider. Vooral vanwege die keeper, die ook graag piloot had willen worden. Daar in Naaldwijk was hij geen piloot, maar een kapitein aan het roer van een jong en gretig elftal. Een donkere keeper die promoveert als trainer, het zou een geweldige impuls zijn voor de trainerswereld. Zal de "Heen en Weer" dit jaar weer uit het vet kunnen worden gehaald? Aan Stanley Menzo zal het niet liggen.