De nieuwe media
Vooraleer een of andere verdwaalde wetenschapper met een theorie over onze beleving met deze nieuwe media komt aangedraafd, is de strijd al verloren omdat de trends zich zo vlug innestelen. De ene trend is nog maar net gewoonte geworden of een andere biedt zich al op het appel. En zo volgt de mens maar zonder na te denken.
Wat de makers van de producten betreft, zijn deze enkel maar geïnteresseerd in het goed functioneren van de technologie, omdat zij de eindgebruiker maar zien als 'hinderlijke domoor'. Het feit dat er amper een relatie, buiten de commerciële dan, bestaat tussen computerontwikkelaars en hun eindgebruiker, heeft hier alles mee te maken.
Wie is nu, als gebruiker, geïnteresseerd in het bloed, zweet en tranen die in het ontwikkelen van een pc gekropen zijn, mocht dit al het geval zijn. Niemand is volgens mij een zinnig antwoord, doordat ook de gebruikers niet altijd hetzelfde ideaal hebben bij het gebruiken van een product. Zo dacht E. Marey waarschijnlijk ook niet aan Hollywood bij het ontwikkelen van een camera.
Zo vindt de eindgebruiker altijd wel een ander doel voor het product dan in oorsprong de bedoeling was. De ontwikkeling van het World Wide Web is een rechtstreeks gevolg van een netwerk dat eerst enkel militaire doeleinden had, maar in de loop der jaren een metamorfose onderging zodat het ook een consumentenproduct is geworden.
Wie tegenwoordig geen pc bezit waarmee hij het wereldwijde web kan bevaren, lijkt hopeloos van de rest van de buitenwereld afgesloten, om maar de omvang van dergelijke media aan te tonen. Wie geen gsm kan hanteren, lijkt geen vrienden te hebben en wie geen Playstation bezit, weet niet wat ontspannen is.
Het duidt allemaal op een veranderende maatschappij waar we zonder het te beseffen, of te willen beseffen, deel van uit maken.
Ook de opkomst van het elektronisch winkelen maakt deel uit van de veranderingen die in onze maatschappij plaatsvinden. Het 'one-click-away'-zijn van de winkel wordt als een leuk pluspunt gezien, zonder na te denken hoeveel deze miljardenindustrie ook wel opbrengt. Toegegeven, het is een handig gebeuren waar ook ik vaak gebruik van maak, maar we moeten beseffen dat we de winkel in huis halen. Tegenwoordig ben je nergens meer veilig voor reclameboodschappen allerhande soort: Je wordt dagelijks bestookt met massa's spam via je e-mail, krijgt pop-ups met reclame tijdens het surfen op het net, ontvangt sms-boodschappen met commerciële inhoud en met één klik op je muisknop sta je in de winkel.
Als we de eenzame op zijn sofa bekijken met zijn gsm-toestel in de hand en zijn blik op het tv-scherm annex chatroom gericht, zonder er ons vragen bij stellen, loopt er me dunkt iets enorm fout. Bedrijven verdienen fortuinen aan dergelijk entertainment en spelen dan ook op deze mensen in, want zeg nu zelf, wat is er leuker dan 's avonds gezellig voor je tv-scherm te zitten chatten met een hoop onbekenden die nooit je echte vrienden zullen worden. Vroeger zou de gedachte van samen met vrienden een pint te gaan pakken zijn opgekomen, terwijl men 's avonds nu liever de warme gloed van het televisie- of computerscherm bij zich heeft.
Wat de mensen volgens mij vooral aantrekt in deze wereld is de anonimiteit. Wie op een chatroom binnengaat, hoeft enkel een schuilnaam in te vullen zonder daarbij enige verantwoording af te leggen. Zo kan de veertigjarige pedofiel gemakkelijk inloggen op een tiener-chatroom, zonder dat ook maar iemand hem op de vingers tikt. Even lekker privé praten met dat mooie blondje van vijftien, zoals ze zelf beweert, is op die manier geen enkel probleem meer. De vervaging van de morele grenzen zijn op chatrooms soms frappant. Ook al kijkt de 'internet crime unit' van de lokale politie mee, volgens mij zullen ze in geen honderd jaar de dader vatten, laat staan opmerken dat 'Jantje, de twaalfjarige jongen uit Brasschaat' eigenlijk 'Filip, de veertigjarige man die ooit eens werd veroordeeld voor zedendelicten met jonge kinderen maar vervroegd werd vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs' is.
En daar schuilt een groot probleem. De jeugd kan soms moeilijk de grens trekken tussen realiteit en fictie op dergelijke chatrooms en laten zich dan ook vlug verleiden tot een afspraakje met hun mysterieuze chat-genoot. Een blind date die dan ook desastreus kan aflopen in een oude auto, langs een verlaten bos bij wijze van spreken.
Wie zijn kinderen tegenwoordig niet wijst op het gevaar van deze anonimiteit en de gevaren van het internet, is volgens mij geen goede ouder, ook al kan een kind vlugger chatten dan dat het kan lezen en schrijven. De nieuwe generatie krijgt de multimedia met de paplepel binnen en hun levensstijl loopt dan ook mooi samen met de levensstijl die hen aangeboden wordt.
De overvloed van media loopt samen met de overvloed aan aanbieders. Doordat de anonimiteit zo toeneemt, verdwijnen ook de zogenaamde eigendomsrechten van teksten. Wie vandaag goed overweg kan met de toetsencombinaties CTRL+C en CTRL+V, kan zonder moeite een tekst van het net kopiëren en plakken, zijn naam onder het werk zetten en zich volleerd schrijver noemen.
Wat de waarheid en correctheid van de op het net gepubliceerde werken betreft, hangt er vaak ook soms wat mist. Niemand kan met volledige zekerheid zeggen of een tekst al dan niet juiste informatie bevat of het werk is van een volslagen idioot die zich ook eens achter een computer nestelde. Het wereldwijde web staat vol met onzinnigheden en is soms zelfs een broedplaats voor allerhande extremisme doordat iedereen er toegang tot heeft.
Als VTM samenwerkt met een telecom-operator om een sms-stem-actie op gang te trekken voor één van hun meestbekeken programma's en daar fortuinen aan verdient, vind ik dat men eens zou moeten denken in plaats van hun mobiele telefoon te nemen en onmiddellijk met één sms hun favoriet aan te duiden. Dergelijke praktijken zijn de laatste tijd schering en inslag, denk maar aan de programma's als 'Idool' en 'X-factor'. VTM verdient fortuinen aan dergelijke sms-acties, zonder dan nog eens de reclameopbrengsten op te tellen die zo'n zender rekent tijdens dergelijke programma's. En dit terwijl de tv-kijker alles moet slikken en dat dan ook doet zonder ook maar even een moment na te denken.
Volgens mij moeten we de nieuwe media met een heuse korrel zout nemen en alles wat ons wordt aangeboden genoeg nuanceren om zo de grens tussen fictie en non-fictie goed te kunnen behouden. Want wie nu cybersex verwart met echte liefde, is klaar voor de psychiatrie en daarmee is volgens mij alles gezegd.
Het enige probleem dat nog rest is de mens aanzetten tot nadenken en nuanceren.
