De dag dat het voetbal stierf
Waar men nu de vraag stelt: "Waar was jij op 9-11 ?" stelde men jarenlang de vraag "Waar was jij op de avond van 29 mei '85?" Ik weet nog waar ik was. Voor de tv van de ene verbazing in de andere vallende. Op dat moment had het Europese vasteland nog niet echt kennis gemaakt met het "fenomeen" van het hooliganisme. Tuurlijk waren er al wel eens wat ruzies geweest tussen rivaliserende supportersclans maar nog nooit in de mate dat iemand er aandacht aan schonk. De stadions in het Europese vasteland waren ook nog niet de blinkende tempels die we vandaag kennen. Een match werd toen nog gespeeld in een homp grauw beton. Het oude Heizelstadion was een dergelijke plaats. Beton onderverdeeld in grote vakken staanplaatsen waar men zoveel mogelijk toeschouwers in stapelde.
Maar wat gebeurde er dan toch die dag? Wat was er speciaal aan die finale? Ik hoor het de jongere lezers onder jullie zo denken. Het was een dag zoals er zoveel finales waren. Een mooie zonnige lentedag. Grote groepen Engelse fans hadden de ferry of de vliegmachine richting België genomen en waren op de Brusselse Grote Markt begonnen met zich vol te gieten. Lag het aan het veel zwaardere Belgische bier of aan de grote dorst van de Liverpool-aanhang, maar uren voor de match was werkelijk iedereen kasbezopen. De match zou gaan aanbreken dus men trok naar het stadion. Daar waren de Juventus-fans al uren aangekomen en lustig in en rond het stadion aan het zingen. De Liverpool-aanhang nam hun plaatsen in het stadion in. Stel je het niet voor zoals vandaag, beide supportersclans waren enkel door een dun hekje van elkaar gescheiden. Politie was er in en rond het stadion bijna niet aanwezig. De sfeer werd meteen grimmig, de Belgische politie kreeg meteen te maken met overal kleine opstootjes. Iets waar de opgeroepen "wijkagenten" totaal geen ervaring mee hadden. De Italiaanse aanhang hitste met hun gezangen de Liverpool aanhang op. Het onvermijdbare gebeurde, tussen de stomdronken Britse fans bleken zich ook grote aantallen zware hooligans te bevinden. De Engelse "fans" voerden een charge uit op het Italiaanse vak. De kleine afscheidingsmuur brak snel af, in het Italiaanse vak ontstond paniek.
Wat volgde zijn de meest schrikwekkende voetbalbeelden die ik ooit heb gezien en die nog altijd op mijn netvlies branden. Fans die lopen voor hun leven, andere fans die net het vak inwillen om te "helpen" of om "wraak te nemen". In het gewoel breekt een stuk van de tribune af, mensen storten naar beneden, mensen worden vertrappeld, mensen worden doodgeslagen, het voetbalveld vulde zich met gewonden en doden. Europa maakte voor het eerst kennis met het hooliganisme. De match werd toch gespeeld, Juventus won met 1-0, Michel Platini scoorde. Tot op vandaag wil hij nooit meer aan die goal herinnerd worden.
Pas nadien maakte men de balans op: honderden gewonden en 39 doden. Liverpool werd jarenlang door de UEFA verbannen van het Europese voetbaltoneel. Tot op vandaag zijn ze die klap nooit meer volledig te boven gekomen. De schaamte zit nog altijd diep.
En nadien? Het voetbal zou nooit meer hetzelfde zijn. Ik zie nog altijd één van de krantenkoppen van de dag nadien: "de dag dat het voetbal stierf" en zo geschiede eigenlijk ook. Het leidde het tijdperk in van de moderne voetbaltempels, maar tegelijk ook het tijdperk van hetgeen de échte voetbalfan zo haat. De volledig gescheiden supportersclans, voetbalstadions die belegerde vestingen geworden zijn, "ik, iemand die gewoon een gezellige match wil zien" die gefouilleerd wordt bij het betreden van de tribunes. In die twintig jaar tijd veranderde alles om het voetbal heen als nooit tevoren. Maar het hooliganisme? Dat woelt nog altijd welig. Zo kon de UEFA bijna niet symbolischer net vandaag Feyenoord "straffen" voor de "wandaden" van hun supporters tijdens hun laatste Europese wedstrijd.
29 mei 1985, de dag dat het voetbal stierf? Nee, de dag dat alles om het voetbal heen stierf.
